آتشی که از گور استالین برخاست! / درباره تلاش جمهوری آذربایجان برای مصادره «نظامی گنجوی»
تاریخ انتشار: ۲۱ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۲۹۵۷۰
شعر: «ای نام تو بهترین سرآغاز... بی نام تو نامه کی کنم باز» را خدا می‌داند تا امروز چند بار شنیده یا زمزمه کرده‌اید. پدران و پدربزرگانمان هم قطعاً این شعر را بارها و بارها خوانده یا شنیده بودند. حالا ممکن است خیلی‌ها نام شاعر را ندانند اما این دلیل نمی‌شود که اگر کسی ادعا کرد شاعر این شعر، صاحب منظومه «لیلی و مجنون»، نه ایرانی بوده و نه فارسی زبان، باور کنیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
همزمان با نوشته شدن این مطلب (دیروز)، بزرگداشت «نظامی گنجوی» داشت در تالار وحدت برگزار می‌شد. روز قبل هم گویا بزرگداشتی برای این شاعر ایرانی و پارسی‌گوی در ارومیه برگزار شده بود. برگزاری این بزرگداشت‌ها و آشنا کردن مردم خودمان و سایر نقاط جهان با مفاخر ادبی ایران البته کار خوبی است، اما برای از بین بردن نگرانی «مصادره مفاخر ایرانی توسط جمهوری آذربایجان» کافی نیست. در بزرگداشتی که در ارومیه برگزار شد، سخنرانان بر همین موضوع تأکید کردند که تا «باکو» نظامی گنجوی را به نام خودش ثبت نکرده باید بجنبیم.
من و شما شاید اصلاً توی کَتمان نرود که نظامی گنجوی را با این همه آثار فارسی و مثلاً منظومه کاملاً ایرانی و فارسی «لیلی و مجنون» می‌توان ازجمله مفاخر تُرک‌زبان جمهوری آذربایجان به حساب آورد، اما سیاستمداران «باکو» که چند سالی است برای مصادره نظامی گنجوی دندان تیز کرده و سخت هم در تکاپویند و همچنین آن‌هایی که باید امضای نهایی را برای تأیید آذربایجانی بودن این شاعر پارسی‌سرا بزنند، این‌طور به ماجرا نگاه نمی‌کنند. استدلالشان هم این است که شهر «گنجه» محل زندگی نظامی بوده و حالا که این شهر در جغرافیای جمهوری آذربایجان واقع شده پس این شاعر ازجمله افتخارات آن‌هاست و با این استدلال البته بعید نیست فردا یا پس‌فردا مثلاً اماراتی‌ها هم ادعا کنند «جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤیَّد» معروف به نظامی گنجوی با توجه به نام و کنیه طولانی و عربی‌ای که دارد در امارات و چه بسا جزایر سه‌گانه متولد شده، بعدها به گنجه مهاجرت کرده، بنابراین بخشی از شهرت و غیره‌اش باید به امارات برسد!
به استالین متوسل شدند
فکر نکنید ادعای دولتمردان و برخی مدعیان جمهوری آذربایجان ریشه در همین چند سال اخیر و یا دوران پس از استقلالشان از شوروی دارد. تحریف آثار و شخصیت نظامی گنجوی در واقع یکی از آتش‌هایی است که از گور رفیق «استالین» بلند شد و هنوز هم دارد شعله می‌کشد! دیکتاتور سبیلوی روس‌ها اولین بار سال۱۹۳۹ میلادی در یک مصاحبه با روزنامه «پراودا» ارگان حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی، نظامی گنجوی را به جمهوری آذربایجان هدیه می‌دهد! «جلال متینی» مورخ و محقق تاریخ و فرهنگ ایران می‌گوید: «دولت شوروی تصمیم گرفت در هر یک از جمهوری‌های خود، مراسمی به منظور تجلیل از یکی از بزرگان آن سرزمین برپا کند، چون تُرک نامداری را در آذربایجان شوروی نیافتند، به سراغ نظامی رفتند و چون می‌دانستند کسی ادعای تُرک بودن نظامی را نمی‌پذیرد، به استالین متوسل شدند».
«سرگئی آقاجانیان» شرق‌شناس معروف هم در مقاله «پنجاهمین سالگرد یک تحریف فرهنگی» که در مجله ایران‌شناسی چاپ شده، نوشته است: «زمامداران شوروی که خطر بروز جنگ دوم جهانی را حدس زده بودند، برای افزایش قدرت دفاعی و روحیه مردم مناطق مختلف کشورشان، تصمیم به تقویت حس میهن‌پرستی و غرور ملی آن‌ها می‌گیرند... استالین در سوم آوریل۱۹۳۹ میلادی در روزنامه «پراودا» ارگان حزب کمونیست، نظامی را شاعری متعلق به آذربایجان و ترک‌زبان معرفی کرده است».
سال‌ها بعد و در زمان گورباچف هم در مراسم هشتصد و پنجاهمین سال تولد نظامی، در مسکو از مجسمه او پرده‌برداری و به عنوان «خادم بزرگ آذربایجان» معرفی می‌شود. طی سال‌های گذشته هم جمهوری آذربایجان مجسمه نظامی را در کشورهای مختلف جهان به نام شاعر آذربایجانی نصب کرده است.
این نظامی و آن نظامی
فرض کنید اشعاری از نظامی، مثل: «همه عالم تنست و ایران دل/ نیست گوینده زین قیاس خجل... چون‌که ایران دل زمین باشد/ دل ز تن به بود یقین باشد...» دلیل ایرانی بودن و پارسی‌سرا بودنش نباشد، اما مدعیان ترک بودن نظامی حتی نتوانسته بودند یک بیت شعر ترکی درست و حسابی از این شاعر پیدا کنند و برای همین، بیت جعلی و البته ضعیف: «پدر بر پدر مر مرا تُرک بود/ به فرزانگی هر یکی گرگ بود» را به اسم او منتشر و عَلَم کردند غافل از اینکه سبک و سیاق این شعر اصلاً به اشعار نظامی نزدیک نیست و این شاعر در سرودن، تواناتر از این بوده که به غلط، کلمه‌های «تُرک و گرگ» را هم‌قافیه فرض کند!
سال۱۳۸۱ انتشارات «اندیشه نو» کتابی با عنوان «دیوان نویافته ترکی نظامی گنجوی» را منتشر کرد. روی این کتاب عنوان غیرعلمی و ناشیانه «برای اولین بار در دنیا» درج شده بود و مصحح کتاب مدعی بود که نسخه خطی کتاب توسط فردی به نام «صدیار وظیفه، ائل اوغلی» اهل جمهوری آذربایجان کشف شده‌است. جالب اینکه آقای مصحح هیچ دلیلی هم برای اثبات اصالت این کتاب نداشت و چند بیت شعر فارسی نظامی را دلیل فرض کرده بود که این شاعر می‌تواند دیوان ترکی هم داشته باشد. البته جوامع علمی و ادبی ایران و جهان بیشتر از اینکه از این کتاب جعلی حیرت کرده باشند، از این متعجب بودند چطور در کشوری که باید تمام تشکیلات و سازمان‌های فرهنگی و سیاسی‌اش دنبال ثبت جهانی نام «نظامی» به عنوان یکی از مشاهیر ایرانی باشند، وزارت ارشاد به چنین کتابی مجوز چاپ می‌دهد!
کمی بعد مشخص شد این دیوان ترکی مجموعه اشعار یک شاعر تُرک‌زبان معروف به «نظامی قارامانلی» از سخن سرایان سده هشتم و اوایل سده نهم هجری در قونیه بوده است. جالب‌تر اینکه این دیوان تُرکی سال۱۳۳۷ خورشیدی در ترکیه و از سوی انتشارات دانشگاه استانبول با نام شاعر اصلی‌اش یعنی «نظامی قونوی» منتشر شده بود.
خبرنگار: مجید تربت‌زاده منبع: قدس آنلاین
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: نظامی گنجوی ژوزف استالین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۲۹۵۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جدیت ایران و آذربایجان برای ساخت پایانه کلاله_آغبند
ایسنا/آذربایجان شرقی معاون وزیر و رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور گفت: جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان برای ساخت پایانه مرزی کلاله_آغبند مصمم بوده و با جدیت کار را پیش می‌برند.
داریوش امانی در بازدید از محل ساخت این پایانه در نقطه صفر مرزی ایران و جمهوری آذربایجان گفت: تقسیم کار بین دو کشور به این ترتیب است که جمهوری اسلامی ایران پایانه مرزی را احداث کرده و جمهوری آذربایجان نیز به موازات آن پل روی رودخانه ارس را می‌سازد.
وی با بیان اینکه فاز اول این پایانه و پل روی رودخانه در مدت یک سال ساخته خواهد شد، افزود: این طرح از اول امسال آغاز شده و در دو طرف مرز، دو همسایه با اراده کافی مصمم هستند تا در مدت معین کار را به سرانجام برسانند.
امانی با بیان اینکه برای آزاد سازی زمین و پیش‌بینی سایت موقت، ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه در نظر گرفته شده است، تصریح کرد: کل این پایانه در زمینی به مساحت ۱۹ هکتار ایجاد خواهد شد که در فاز اول هشت هکتار در حال آماده‌سازی است.
رئیس سازمان راهداری کشور گفت: این طرح در قالب شبکه بزرگراهی ایران با هدف افزایش ترانزیت اجرا می‌شود و در این زمینه قرار است جاده نوردوز به کلاله را نیز چهاربانده کنیم.
به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آذربایجان شرقی، وی با بیان اینکه قرارداد اولیه با پیمانکار برای چهاربانده کردن این مسیر ۱۰۷ کیلومتری حدود پنج هزار میلیارد تومان است، افزود: پیش‌بینی می‌شود پس از ساخت گذرگاه ارس و پایانه مرزی کلاله_آغبند، بخش زیادی از ترانزیت کشور همسایه جمهوری آذربایجان از این مسیر اتفاق بیفتد.
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»